Kaplicę z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej odwiedza rokrocznie kilka milionów wiernych z całego świata. Dzieło uznawane jest za źródło wielu cudów, a modlący się każdego dnia zostawiają tam swoje troski i intencje. Niewielu pielgrzymów zdaje sobie sprawę, że stare mury kryją w sobie obecnie sporo niespodzianek, które pozwalają na co dzień łatwiej zarządzać obiektem i dbać o jego bezpieczeństwo. Mimo, że światła zapalają się samoczynnie - nie ma to nic wspólnego z cudem.

Klasztor na Jasnej Górze to nie tylko najbardziej rozpoznawalne w Polsce centrum kultu religijnego i najważniejsza destynacja wielu pielgrzymek. To również pomnik historii, niezwykle bogate archiwum ksiąg i dokumentów, źródło wielu legend, symboli i miejsce, które skrywa wiele tajemnic. Ponieważ początki obiektu sięgają XIV wieku znajduje się on w rejestrze zabytków i jest pod stałą opieką konserwatora. Trudno sobie wyobrazić jak w takim miejscu przeprowadzić generalny remont i wprowadzić inteligentne technologie, które możemy spotkać w nowoczesnych muzeach powstających w ostatnich latach. Pomimo wyjątkowego charakteru miejsca udało się wprowadzić wiele funkcjonalności bez naruszania części objętych ochroną, konstrukcji budynków czy nawet wyglądu pomieszczeń.

- Klasztor obsługujemy od 20 lat. Kiedy 10 lat temu weszliśmy we współpracę z FIBARO władze klasztoru poprosiły nas żebyśmy spróbowali zainstalować prosty system do sterowania ekranami mający pomóc organiście. Zaczęliśmy zastanawiać się jak to zrobić - spróbowaliśmy wykorzystać FIBARO Smart implant i Double Switch. To się świetnie sprawdziło i byliśmy bardzo zadowoleni. Następnie dodaliśmy możliwość zarządzania oświetleniem i zabezpieczeniami w muzeum klasztornym. W tej chwili mamy w klasztorze 7 centrali zarządzających połączonych w jeden system, który stale się rozbudowuje - obecnie przygotowujemy się do zarządzania oświetleniem wieży i wjazdów. - mówi Łukasz Grabowski z firmy Abikus, która jest dystrybutorem FIBARO i wykonawcą systemu na Jasnej Górze. - Jednym z głównych argumentów przeważających za wyborem FIBARO jest fakt, że klasztor jest objęty ochroną konserwatora zabytków. Instalacja systemu opartego na okablowaniu jest praktycznie niemożliwa. W tym przypadku bez większego zamieszania i remontu mogliśmy wprowadzić możliwość zdalnego sterowania obiektem. - dodaje.

7 centrali zarządzających, inteligentne czujniki, wyzwalacze, sceny uruchamiane za pomocą aplikacji na smartfon i ani jednego kabla. System FIBARO zainstalowany na Jasnej Górze jest bezprzewodowy, a jego modułowa konstrukcja pozwala na stałą rozbudowę i elastyczne zmiany w razie potrzeby tak, by zarówno pracownicy, jak i odwiedzający czerpali z niego korzyści. Po co jednak obiekty tego typu miałyby inwestować w nowoczesne narzędzia, kiedy przez kilka wieków radziły sobie bez nich?

Siłą Jasnej Góry jest sztab profesjonalistów obsługujących odwiedzających w wielu budynkach o bardzo różnym przeznaczeniu, na kilku piętrach połączonych wąskimi korytarzami i setkami starych schodów. By ułatwić im pracę potrzebna była możliwość jednoczesnego zarządzania kilkoma urządzeniami lub elementami infrastruktury zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz. Przykładem takiej sytuacji była praca organisty, który grając na organach znajdujących się na chórze musiał w tym samym momencie sterować znajdującymi się na dole ekranami, na których wyświetlają się słowa pieśni. Dzięki zastosowaniu inteligentnego pilota FIBARO było to możliwe za pomocą jednego przycisku.

- Użyteczność technologii bezprzewodowej jest tym lepsza im jest mniej widoczna. Urządzenia, które mamy zainstalowane w żaden sposób nie zakłócają harmonii obiektu sakralnego i muzealnego. System, który mamy pozwala ciągle dokładać nowe urządzenia więc stale go rozbudowujemy w miarę potrzeb i technicznych możliwości. W ten sposób możemy sterować urządzeniami bez konieczności angażowania w to wielu osób z obsługi. - mówi kustosz klasztoru o. Waldemar Pastusiak.

Jednym z codziennych problemów było też oświetlenie - przy tak dużym obiekcie i wielu pracownikach trudno było zapanować nad tym, by na koniec dnia wszystkie światła były wyłączone. W tej chwili jedna osoba może to kontrolować za pomocą aplikacji Yubii Home w telefonie. Wygenerowało to realne oszczędności oraz sprawiło, że mniej pracowników musiało być zaangażowanych do tak błahych czynności.

Smartfon wykorzystywany jest także do włączania i wyłączania zewnętrznego ekranu - zainstalowanego na dziedzińcu Kaplicy Cudownego Obrazu. Przy większym zainteresowaniu, w dni świąteczne, weekendy oraz w najgorętszym okresie pielgrzymkowym, nie wszyscy wierni mają szansę dostać się do środka - wówczas msza wyświetlana jest także na zewnątrz, by mogli w pełni w niej uczestniczyć.

- W zależności od liczby osób, które znajdują się w Bazylice i kaplicy załączamy poszczególne elementy nagłośnienia strefowego w aplikacji. Nie musimy w tym celu biec do urządzenia. Podobnie w przypadku telebimów. Jeśli okazuje się, że zbyt wiele osób chce w jednym momencie wejść do kaplicy Matki Bożej uruchamiamy na zewnątrz telebim, który pozwala rozładować kolejkę i ułatwić czas oczekiwania. - dodaje kustosz.

Aplikacja jest wykorzystywana również do sterowania światłami w przyklasztornym Muzeum. Tu dla wygody na ścianie przy biurku obsługi zainstalowano ją na tablecie.

Najważniejszym punktem zwiedzania i powodem, dla którego miliony ludzi pojawiają się w Częstochowie jest jednak kaplica z obrazem Matki Boskiej Jasnogórskiej. Jej integralną część stanowi XVII-wieczna srebrna zasłona spuszczana od góry. Obraz jest uroczyście odsłaniany kilka razy dziennie przy dźwiękach odgrywanych na żywo fanfar. Dodatkowo w Kaplicy Cudownego Obrazu jak i w Bazylice została wdrożona automatyzacja otwierania i zamykania ekranów oraz rolet oparta między innymi o silnik Elero, innej marki grupy Nice, w pełni kompatybilny z systemem FIBARO. Znaczącą rolę odgrywa tutaj też oświetlenie, którego natężenie reguluje zdalnie za pomocą aplikacji Yubii Home obsługa klasztoru.

Do kompleksu budynków Jasnej Góry przynależy także klasztor Ojców Paulinów. Wjazd na jego teren znajdujący się na tyłach budynku odgrodzony jest szlabanem M5BAR marki Nice. On również zarządzany jest z poziomu centrali FIBARO. Dodatkowo, strażnik przy wjeździe posiada też inteligentny przycisk FIBARO The Button - jego naciśnięcie powoduje natychmiastowe otwarcie szlabanu.

Systemy inteligentnej automatyki budynkowej to więc nie tylko wygoda, ale też oszczędność czasu, zasobów ludzkich i minimalizowanie wykonywanych czynności. Do niedawna korzystanie z nich w obiektach objętych ochroną konserwatorską było możliwe tylko w niewielkim zakresie bądź wcale. Zastosowanie systemu bezprzewodowego FIBARO daje niemalże nieskończone możliwości konfiguracji i zarządzania wieloma elementami w kościołach, muzeach, dworkach i pałacach, co jest istotne zwłaszcza w przypadku rozbudowanej architektury, kilku budynków czy pięter.

Zapraszamy do obejrzenia krótkiego filmu prezentującego kilka opisywanych powyżej instalacji.